Để hiểu, người nghe phải có khả năng phân cắt dòng âm thanh tứ lung tung của lời nói thành những đơn vị có ý nghĩa. Mà nào đâu có dễ, vì với ngôn ngữ nói, ranh giới giữa các từ có thể không rõ ràng.

Cho nên, giữa đọc và nghe, chúng ta luôn cảm thấy đọc dễ hơn, không chỉ vì lý do luôn luôn có thể quay lại để đọc nếu chưa thông, mà còn nằm ở chỗ với sách, với báo, từ ngữ được xếp ngay hàng thẳng lối, giữa các từ có chấm phết khoảng trắng rõ ràng, không cần phải căng con mắt lên để nhận diện từng từ riêng lẻ.

Trong một nghiên cứu, tác giả hỏi người học ngoại ngữ về những khó khăn mà họ gặp phải khi luyện nghe, thì hết 8/10 khó khăn nằm ở giai đoạn bộ máy chặt thịt heo. Vấn đề ở giai đoạn nhận diện âm thanh rất phổ biến ở người học ngoại ngữ.

Vậy làm thế nào để cải thiện bộ máy chặt thịt heo?

Có một số nguyên tắc sau:

• Chọn bài nghe phù hợp

Bài nghe về cơ bản là phải “nghe được”, nghĩa là trình độ không quá cách xa trình độ thiệt sự của người nghe. Điều này nghe tầm xàm vậy mà quan trọng lắm, đặc biệt là khi người nghe chỉ mới ở giai đoạn khởi đầu. Khi khả năng nghe còn chưa tốt, khoan hãy luyện nghe với mấy cái video “đặc nghẹt” thông tin kiểu như TED talks hay Vsauce. Thay vào đó, chọn mấy đoạn hội thoại đơn giản 2-3 phút với 2-3 người nói thôi, thông tin nhẹ nhàng thanh gọn, luyện nghe từ từ lên lé vồ rồi chuyển.

• Giảm tốc độ đoạn thu âm

Giảm tốc độ đoạn thu âm thì nghe dễ hơn, vụ này ai cũng biết. Ấy là vì băng chuyền trí nhớ tạm thời cứ chạy, mà các bộ máy xử lý âm thanh của chúng ta lại cần thời gian để xử lý. Cho nên, nếu bộ máy làm việc chậm mà dữ liệu âm thanh đến lại nhiều quá thì chúng ta bị đơ, chữ nghe được, chữ không.

Người học ngoại ngữ trình độ ở mức trung bình có thể cảm thấy thoải mái khi nghe ở tốc độ 127 từ/phút, trong khi tốc độ để một người bản xứ nghe hiểu một cách thoải mái là khoảng 150-160 từ/phút.

Tốc độ của VOA news là khoảng 90 từ/phút, bằng 2/3 so với tốc độ bình thường.

Tuy nhiên, cứ nghe mãi ở tốc độ rề rề thì chán vãi, thậm chí nghe riết thì ko giúp cải thiện khả năng nghe dc nữa. Giống kiểu cứ suốt ngày làm việc với những thứ bạn đã biết rõ rồi thì chẳng thể nào giỏi thêm được nữa.

• Lặp đi lặp lại

Tuy nhiên, chỉ lặp đi lặp lại thôi thì hổng đủ. Do vậy, nếu vừa bật điện thoại chơi game bắn súng bùm chéo vừa mở audio tiếng Anh làm nền, rồi hy vọng rằng tiếng Anh sẽ “thấm” vào đầu thì quên luôn đi ha.

Người học nghe hưởng lợi từ những lần lặp lại thông qua chiến thuật điều chỉnh khác nhau. Những bạn nào trình độ nghe càng tốt thì càng biết sử dụng nhiều loại chiến thuật. Do đó, phương pháp này đạt hiệu quả cao nhất với các bạn có khả năng nghe tương đối tốt.

Túm lại, dù có rất nhiều nguyên tắc cải thiện khả năng nghe, việc sử dụng các nguyên tắc này không giống nhau giữa các trình độ ngôn ngữ khác nhau. Ví dụ như ở trình độ beginner, người học có thể sử dụng phương pháp giảm tốc độ để làm quen với việc nhận diện âm thanh. Tuy nhiên, lên những trình độ cao hơn, người nghe cần đưa tốc độ trở lại bình thường, hay nhanh hơn bình thường 1 chút càng tốt. Và ở trình độ cao, với những chiến thuật điều chỉnh khác nhau, việc lặp đi lặp lại đoạn audio có thể giúp cải thiện đáng kể trình độ nghe.