CÔ LÔ CÂY SẦN (PHẦN 2)Link phần 1: https://www.medlangfanatic.com/blogs/collocations-phan-1Ai từng có tìm hiểu về collocations ắt hẳn đã nghe qua cuốn
		English collocations in use của đại học Cambridge. Tác giả của cuốn sách này đưa ra ví dụ về 6 loại kết hợp từ
		thường gặp nhất.<ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">Một là Adjectives và Nouns, ví dụ như &quot;key issue&quot;, &quot;major
			problem&quot;.</li></ul><ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">Hai là, Nouns và Verbs. ví dụ như &quot;the economy booms&quot;, &quot;the
			company expands&quot;.</li></ul><ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">Ba là Nouns và Nouns, kiểu như dạng &quot;a sense of pride&quot;, &quot;a surge
			of anger&quot;.</li></ul><ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">Bốn là thành ngữ kết hợp giữa động từ và giới từ, ví dụ như &quot;burst into
			tears, &quot;to be filled with horror&quot;.</li></ul><ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">Năm là Verbs và Adverbs, ví dụ như &quot;whisper softly&quot;, &quot;smile
			proudly&quot;.</li></ul><ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">Sáu là Adverbs và Adjectives, ví dụ như &quot;frequently reported&quot;.</li></ul>Nhưng thôi, bàn về tất cả sẽ là quá rộng, và chúng ta chỉ
		nên bàn từng chút một. Trong tiếng Anh y khoa, dường như danh từ là loại từ quan trọng nhất với vốn liếng đa
		dạng phong phú nhất, nên rất nhiều collocations liên quan đến danh từ. Và trong bài viết này chúng ta chỉ đề cập
		đến các collocations như vậy mà thôi.Việc thêm tính từ trước danh từ có thể giúp cụ thể hóa nghĩa
		của từ khóa, ví dụ thay vì &quot;myocardial infarction&quot; khơi khơi thì chúng ta có thể thêm tính từ trước đó
		để tạo thành &quot;acute myocardial infarction&quot;, &quot;transmural myocardial infarction&quot;,
		&quot;inferior myocardial infarction&quot;, &quot;silent myocardial infarction&quot;, ...Như vậy gọi là hyponymy. Và loại Adjective + Noun này chúng
		ta có thể tìm bằng cách vào trang <a href="http://adjective1.com/">Adjective1.com</a>
		như mình có chụp màn hình ở dưới.Hyponymy cũng có thể là dạng Nouns + nouns, ví dụ như
		&quot;bone marrow biosy&quot;, &quot;skin biopsy&quot;,... Kiểu này Google có thể giúp các bạn tìm từ rất nhanh
		như hình mình chụp ở dưới.Tất nhiên, những list từ này không đầy đủ và bạn phải chuẩn
		bị sẵn sổ tay để &quot;sưu tầm&quot; thêm các collocations trong quá trình học.

Collocations (Phần 2)

learning.how.to.learn

medical english

Hông biết có bạn nào biết trang này chưa nhỉ? Đây là một
		trang web của Dịch vụ y tế quốc gia Anh (NHS). Bạn có thể truy cập trang này tại địa chỉ: <a
			href="https://www.nhs.uk/news/">https://www.nhs.uk/news/</a>
		hoặc bấm từ khóa &quot;behind the headlines&quot; vào Google.Nôm na thì trang này là một trang sẽ đánh giá lại những
		thông tin y tế gây bão mạng, cả trên báo lá cải và báo chính thống, trong thời đại có quá nhiều fake news và
		thói giật tít câu view.Ví dụ ha, vào một ngày kia BBC News, the Guardian, the
		Telegraph (trang này chỉ phân tích báo chí tại Anh) đăng tin rằng &quot;Uống thuốc huyết áp vào buổi tối có thể
		giúp làm tăng hiệu quả của thuốc&quot;. Thế là chỉ một ngày sau, Behind the headlines đăng bài, lần tìm xem các
		báo lấy thông tin ở đâu mà đăng bài như vậy, nghiên cứu gốc là nghiên cứu nào, thiết kế nghiên cứu ra sao, kết
		quả thế nào, có đáng tin không, có áp dụng cho toàn dân được hay không, vân vân và mây mây. Vô cùng hấp dẫn và
		bổ ích.Rõ ràng thì đây là một nỗ lực tuyệt vời của UK trong việc
		ngăn chặn fake news và ngăn chặn người dân hiểu sai hiểu ẩu về thông tin liên quan đến sức khỏe.Trong khi đó tại Việt Nam, thông tin chỉ được đính chính một
		cách tự phát trên các trang cá nhân của các bác sĩ. Đó là chưa kể đến một bộ phận nhỏ các cá nhân tự nhận mình
		là bác sĩ này nọ đăng tải thông tin sai lệch không chính thống nhằm mục tiêu câu view hay trục lợi. Thôi thì
		trong khi chúng ta vẫn chưa có một cơ quan ngôn luận chính thống nào tương tự như Behind the headlines của NHS
		thì chúng ta xài ké (miễn phí và hợp pháp) các bạn nhé.

Behind the headlines

tips

CÔ LÔ CÂY SẦN (PHẦN 1)Collocations là những từ thường đi chung với nhau thành 1
		cụm, và cái cụm đó nó quen thuộc với người bản ngữ lắm, phải sử dụng đúng như vậy, không là &quot;nó kỳ
		kỳ&quot;, hoặc người ta sẽ không hiểu.Mỗi cụm từ có một sắc thái nghĩa khác nhau, tuy thoạt nhìn
		có vẻ giống nhau, nhưng các cụm từ khác nhau lại được sử dụng trong những tình huống hoàn toàn khác nhau.Ví dụ như trong tiếng Việt “tăng cân” và “tăng trọng” có vẻ
		giống nhau. Nhưng “tăng trọng” là cụm từ dành riêng cho súc vật, không dùng cho người. Lỡ miệng khen đứa nào
		“dạo này tăng trọng dữ ta, hí hí”, nó sẽ nghĩ ngay là mình chửi nó là heo, đánh ngay không trượt phát nào. Ờ mà
		khen nó tăng cân thì nó cũng quánh thấy mụ nội.Vì tính chất “quen tai” và màu sắc nghĩa khác nhau, việc học
		collocation là rất quan trọng đối với ngoại ngữ.Một số cụm từ rất “chặt”, nghĩa là phải nói y boong như vậy
		nó mới đúng, thay đổi từ trong đó hổng có được.Ví dụ: “Strip to the waist”: Cởi quần áo phía trên thắt lưng
	Một số cụm từ có thể “lỏng” hơn một chút, tức là có thể sử
		dụng một vài từ khác nhau thay thế cho nhau.Ví dụ: Đo nhiệt độ bệnh nhân có thể nói là “take a patient’s
		temperature” hoặc “check a patient’s temperature”, không nói là “mesure a patient’s temperature” hay “monitor a
		patient’s temperature”.Trong y khoa, có thể tạm chia collocations thành 2 phần lớn,
		một phần collocations chỉ bao gồm các lay terms (các từ không phải là thuật ngữ) gộp lại với nhau để diễn đạt
		một số ý nghĩa trong y khoa, như &quot;to alleviate (the) pain/symptoms&quot;, &quot;to be admitted to
		hospital&quot;, hay &quot;to be allergic to&quot;.Phần còn lại là các collocations liên quan đến các thuật ngữ
		chuyên ngành, như complicated/uncomplicated appendicitis, nonperforated/perforated appendicitis.Và còn nhiều thứ hay ho nữa, xin chờ hồi sau sẽ rõ.

Collocations (Phần 1)

Có một cụm từ hay bá cháy bọ chét luôn, là &quot;USUAL STATE
		OF HEALTH&quot;.Tại sao hả? Tại vì sử dụng cụm từ này chúng ta có thể mô tả được nền sức khỏe của bệnh nhân, xong đùng đến 1
		thời điểm nào đấy, bệnh nhân có thêm triệu chứng mới hoặc trở nên nặng lên.Công thức mà chúng ta có thể sử dụng để mô tả là:&quot;The patient was in his/her usual state of health until ... when he/she developed ...&quot;Cái lỗ đầu tiên chúng ta nhét mốc thời gian, các lỗ thứ hai chúng ta nhét triệu chứng mới xuất hiện thêm.Ví dụ: &quot;He was in his usual state of health until three weeks before admission when he developed a
		progressive swelling of his lower extremities.” (Ba tuần trước nhập viện, bệnh nhân có phù chân tăng dần. Còn
		trước đó thì hổng có vấn đề gì đáng chú ý hết à nghen).Còn nếu baseline của bệnh nhân là thở oxy phì phò phì phò thì sử dụng cụm &quot;usual state of health&quot; như
		thế nào? Hãy cùng xem ví dụ dưới đây:&quot;Mr. Smith has a long history of chronic obstructive lung disease characterized by two block dyspnea on
		exertion, FEV1 of 1.0 liter, and home oxygen therapy. He was in this usual state of health until three days
		prior to admission when he developed the gradual worsening of his shortness of breath, associated with a cough
		productive of yellow sputum and a fever of 38oC.&quot;Đó, có thấy cái cụm này nó mầu nhiệm không? Bệnh nhân đang êm đềm trong cái &quot;usual state of heo&quot;, xong
		đùng một phát... Triệu chứng mới xuất hiện. Và câu chuyện bắt đầu...

Cách dùng cụm từ: “Usual state of health“

medical vocabulary

Favor là một động từ thường hay được sử dụng trong ngữ cảnh y khoa khi nói đến sự so sánh.Favor có nghĩa là ủng hộ cái gì hơn, thích cái gì đó hơn. Trong các ngữ cảnh y khoa thường gặp, thì favor có
		nghĩa là “cho thấy việc sử dụng thuốc hay điều trị gì đấy có lợi hơn” hay là “ủng hộ việc sử dụng...”.Ví dụ: “In a real-world comparison, the benefit-to-risk ratio favored apixaban for acute venous thromboembolism
		with similar efficacy and lower rates of bleeding.” (Trên thực tế lâm sàng, khi cân nhắc giữa lợi ích và nguy cơ
		thì người ta ủng hộ việc sử dụng apixaban cho huyết khối tĩnh mạch cấp vì hiệu quả tương đương mà nguy cơ xuất
		huyết lại thấp hơn)Khi sử dụng “favor” thì chúng ta chỉ đề cập có một thứ mà chúng ta thích hơn ở trong câu thôi, tất cả những thứ
		còn lại được hiểu ngầm (favor sth hoặc là favor doing sth, không có favor sth to sth). Cách sử dụng này không
		giống như “prefer” (prefer something to something), mặc dù nghĩa có chút tương đồng nhau. À, mà đó là chuyện
		trong từ điển. Trong y văn hay ngoài đời thực, thỉnh thoảng bạn vẫn có thể thấy người ta sử dụng giới từ over:
		“The authors concluded that the lower VTE recurrence, very low rates of bleeding, and superior quality of life
		favor the use of apixaban over dalteparin.”Một số ví dụ với động từ favor:<ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">The overall results favored apixaban at the median follow-up of 1.8 years.</li></ul><ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">That stance raises concern because there are reports that favor the use of
			bronchoscopy in this context.</li></ul><ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">In hospitalized patients with CAP, we favor obtaining Gram’s staining and
			culture of sputum, blood cultures, testing for legionella [...], as well as other testing as indicated in
			patients with specific risk factors or exposures.</li></ul><ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">Several factors favor the use of a betalactam as empirical therapy for CAP in
			outpatients.</li></ul>

Sử dụng động từ: “Favor”

IN THE SETTING OF ____Đây là một cụm từ hay, mà chúng ta thường sẽ gặp trong 2 tình huống.Một là các chẩn đoán trên lâm sàng, ví dụ như &quot;Bleeding in the setting of anticoagulation.&quot; (Xuất
		huyết trên bệnh nhân đang dùng kháng đông), hoặc &quot;urinary tract infection in the setting of Foley
		catheter&quot; (nhiễm trùng đường niệu trên bệnh nhân đang đặt sonde tiểu).Trong tình huống này, &quot;in the setting of&quot; được sử dụng để dẫn yếu tố nền có liên quan đến chẩn đoán.
		Cụm từ này không mang hàm ý &quot;đổ lỗi&quot;, mà người viết hay người nói ở đây chỉ đang &quot;nghi ngờ mối
		liên quan&quot; giữa yếu tố nền và chẩn đoán. Do đó, &quot;in the setting of&quot; trong tình huống này mang ý
		nghĩa &quot;in patients with&quot; hay &quot;when the patient has&quot;. Đơn giản vậy thôi.Nếu như muốn khẳng định yếu tố nền là nguyên nhân của bệnh, chúng ta sử dụng &quot;due to&quot; hoặc
		&quot;secondary to&quot;.Tình huống thứ hai thường gặp cụm từ này là khi chúng ta muốn đề cập đến một yếu tố xảy ra song song, đồng thời
		(thực ra ý nghĩa cũng không khác tình huống trên là mấy), thường gặp trong các tựa báo.Ví dụ:<ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">What do distended neck veins indicate in the setting of myocardial infarction
			(MI, heart attack)?</li></ul><ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">Treatment is indicated in the setting of severe, recurrent infections.</li></ul><ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">Fever is associated with CDI in about 15 percent of cases; temperature
			&gt;38.5°C may occur in the setting of nonsevere or severe CDI.</li></ul>

Cách dùng cụm từ: “In the setting of____”

Viết bài báo khoa học phải đảm bảo được độ chính xác của
		thông tin. Bởi vậy, ngoài việc lựa chọn từ ngữ, thì việc lựa chọn thì thích hợp là rất quan trọng.Khi nhìn vào sự lựa chọn thì này, người đọc có thể nhận được
		hai loại thông tin. Một loại là về thời điểm xảy ra thông tin đó (quá khứ, hiện tại, hay tương lai). Loại thông
		tin còn lại là thông tin hay quá trình đó “đã đóng”, hay “còn mở”? Tức là còn diễn tiến đến hiện tại hay không.
	Việc nắm được cách sử dụng thì trong bài báo khoa học không
		chỉ giúp bạn viết chuẩn, mà còn giúp bạn có sẵn một bộ khung nền để phân tích khi bạn nghe hoặc đọc y văn.ABSTRACTTrong phần này, bạn sẽ đề cập đến những kết quả đã thu được
		khi vẫn chưa công bố bài báo, do đó, bạn sẽ phải dùng thì quá khứ.INTRODUCTIONTrong phần dẫn nhập, bạn sẽ vừa phải đề cập đến những kiến
		thức nền có liên quan, vừa phải diễn giải được lý do tại sao nghiên cứu của bạn là quan trọng và cần thiết. Phần
		này thường được viết bằng thì hiện tại.Bên cạnh đó, bạn cũng cần cho thấy những nghiên cứu trước đó
		có liên quan thế nào với nghiên cứu hiện tại, và thông qua cách lựa chọn thì, bạn có thể cho thấy ý kiến của bạn
		đối với các kết quả nghiên cứu đó.Ví dụ, việc sử dụng thì hiện tại ngầm có nghĩa rằng bạn tin
		những kết quả nghiên cứu đó cho đến nay vẫn đúng đắn, dù cho những nghiên cứu đó đã được thực hiện từ cách đây
		rất lâu.Nếu bạn sử dụng thì Present Perfect khi dẫn kết quả nghiên
		cứu khác, bạn ngầm cho thấy rằng kết quả nghiên cứu đó rất mới. “Rất mới” có thể hiểu theo nghĩa tích cực hoặc
		tiêu cực. Tích cực khi bạn chỉ ra rằng những nghiên cứu trước đó đã tạo được một nền tảng vững chắc. Tiêu cực
		nghĩa là bạn cho rằng nghiên cứu đó quá mới, và những kết quả có thể không đứng vững, còn cần những nghiên cứu
		khác kiểm chứng lại.Tính “đương thời” tích cực và tiêu cực có thể được thể hiện
		cùng lúc trong một câu, như ví dụ phía dưới:&quot;A great deal of research has been conducted on the
		basic techniques of nuclear transfer, but few experiments have been carried out to discover the most appropriate
		age of the cytoplasm to support nuclear transfer most effectively.&quot;Qua câu này, tác giả đã thể hiện rõ quan điểm là còn cần
		thêm nhiều nghiên cứu nữa. Ý này không chỉ được thể hiện qua cách sử dụng thì, mà còn được nhấn mạnh qua cụm từ
		“but few experiments”.METHODSTrong phần này, bạn sử dụng thì quá khứ để diễn tả những gì
		đã làm. Thể bị động thường hay được sử dụng.Trong trường hợp có hình vẽ hay bảng biểu, bạn có thể sử
		dụng thì hiện tại để mô tả.RESULTSThì quá khứ để mô tả những kết quả thu nhận được.Thì hiện tại để mô tả hình vẽ hay bảng biểu.DISCUSSIONThì hiện tại để mô tả ý nghĩa của nghiên cứu.Thì quá khứ để tóm tắt lại những kết quả đã đạt được, xen
		lẫn những chỗ dùng thì hiện tại để giải thích kết quả.CONCLUSIONTrong phần này chúng ta sẽ pha trộn nhiều thì để nói về
		những kết quả quan trọng trong quá khứ và hướng nghiên cứu trong tương lai.“Although the study found evidence of tillage and irrigation
		within the study area, from the data collected it was not possible to determine if the effects of agriculture
		upstream cause (or caused) higher levels of total nitrogen downstream. Further studies are therefore necessary
		to determine the effects of agriculture on the health of Stringybark Creek.”THAM KHẢO1/ Swales, J. M. &amp; Feak, C. B. (2004). Academic Writing
		for Graduate Students. (2nd ed.). Ann Arbor: University of Michigan Press.<figure><img style="width:604px"
			src="https://res.cloudinary.com/tanvo/image/upload/v1691267043/medlangfanatic/blogs/cach-su-dung-thi-khi-viet-bai-bao-khoa-hoc-1_wvynst.png"
			alt="cach-su-dung-thi-khi-viet-bai-bao-khoa-hoc-1" /></figure><figure><img style="width:606px"
			src="https://res.cloudinary.com/tanvo/image/upload/v1691267043/medlangfanatic/blogs/cach-su-dung-thi-khi-viet-bai-bao-khoa-hoc-2_qnwdmi.png"
			alt="cach-su-dung-thi-khi-viet-bai-bao-khoa-hoc-2" /></figure><figure><img style="width:605px"
			src="https://res.cloudinary.com/tanvo/image/upload/v1691267043/medlangfanatic/blogs/cach-su-dung-thi-khi-viet-bai-bao-khoa-hoc-3_sf1k8e.png"
			alt="cach-su-dung-thi-khi-viet-bai-bao-khoa-hoc-3" /></figure>

Cách sử dụng Thì khi viết bài báo Khoa học

Nhân có bạn ngày hôm qua hỏi về chuyện dịch thuật, mình viết
		một bài chia sẻ quan điểm cá nhân về chuyện dịch, và kèm theo một số mẹo nhỏ. Hy vọng mang lại được chút bổ ích
		cho các bạn có ý quan tâm.Nhìn chung, dịch được chia ra thành 2 dạng là biên dịch -
		tức là dịch viết (translation) và phiên dịch - tức là dịch nói (interpretation). Bài này chỉ giới hạn trong phần
		biên dịch.Bản thân mình đã đi biên phiên dịch nhiều năm, và cũng có
		kinh nghiệm trong việc huấn luyện các bạn trẻ có ý thích tập tành biên dịch. Trong suốt quãng thời gian đó, mình
		thấy đa số các bạn khi mới bắt đầu đều có một lỗi chung. Hổng phải là dở tiếng Anh, mà là dở tiếng Việt.Để Mị nói cho các bạn nghe, có 3 mức độ tự do khi biên dịch,
		là metaphrase (dịch từng chữ), paraphrase (dịch ý), và imitation (phỏng dịch). Hãy cùng xem ví dụ dưới đây:&quot;The Supplier, therefore, hereby expressly agrees to
		promptly disclose all such inventions, designs or discoveries or computer software to A.&quot;<ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">Dịch từng chữ: Bên cung ứng, do đó, ở đây đồng ý ngay lập tức tiết lộ tất cả
			các phát minh, thiết kế hay khám phá hay phần mềm máy tính cho A.</li></ul><ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">Phỏng dịch: Do đó, bên cung ứng đồng ý cung cấp thông tin kỹ thuật cho A.</li></ul><ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">Dịch ý: Do đó, bên cung ứng đồng ý cung cấp thông tin về tất cả các phát minh,
			thiết kế, khám phá hay phần mềm máy tính cho bên A.</li></ul>Bạn thích kiểu dịch nào hơn? Rõ ràng nếu bạn dịch từng chữ
		thì câu dịch không còn &quot;thuần Việt&quot; nữa, đọc sẽ rất gượng, và là một câu dịch thất bại.Nhiều bạn cứ chăm chăm câu gốc có sao thì câu dịch cũng phải
		y chang như vậy. Ồ không, không nhất thiết phải cứng nhắc như vậy.Nhiệm vụ của người dịch là chuyển tải trọn vẹn ý nghĩa và
		sắc thái diễn đạt của câu gốc đến cho người đọc, và phải diễn đạt hay, diễn đạt &quot;thuần túy&quot; và
		&quot;tự nhiên&quot; bằng ngôn ngữ dịch. Cho nên biết cách cân bằng giữa 3 mức độ tự do trên giúp người dịch có
		được sự &quot;uyển chuyển&quot; cần thiết để dịch tốt.<hr />Cũng vì &quot;sự uyển chuyển&quot; mà người biên dịch giỏi
		phải biết chơi chữ, biết sắp xếp thứ tự từ như thế nào để người đọc cảm nhận đúng những gì tác giả gốc muốn
		truyền tải. Ví dụ trong các câu tiếng Việt sau, bạn thấy câu nào để lại ấn tượng mạnh nhất?<ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">Cũng khúc sông này, năm Giang mười tuổi, má Giang chết.</li></ul><ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">Năm Giang mười tuổi, má Giang đã chết cũng tại khúc sông này.</li></ul><ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">Cũng khúc sông này, má Giang chết năm Giang mười tuổi.</li></ul>Và nếu muốn nhấn mạnh, thì bạn sử dụng câu nào dưới đây?A. It is important that you contact them to make a housing
		application and let them know your needs.B. That you contact them to make a housing application and
		let them know your needs is important.Ở đây có một khái niệm gọi là &quot;end-weight&quot;, tức là
		cái gì mà bạn cho là quan trọng, muốn tạo điểm nhấn, thì hãy để ở cuối câu. Thông tin cũ (ít quan trọng hơn) dẫn
		ở trước, thông tin mới (quan trọng hơn) để ở sau.Người dịch được là người phải giỏi cả hai ngôn ngữ (không
		phải cứ là người Việt thì sẽ giỏi diễn đạt bằng tiếng Việt). Người dịch giỏi là người biết dành thời gian ngắm
		nghía và chiêm nghiệm những điểm khác biệt tinh tế trên. Không có thành công nào mà đến ngay một sớm một chiều.
		Muốn biên dịch tốt thì phải dành công sức tập tành viết lách.<hr />Đôi khi để chuyển tải sắc thái của câu gốc, chúng ta có thể
		thêm một số từ. Chuyện này tùy vào bạn hiểu ý đồ của tác giả đến đâu. Ví dụ: &quot;During the past year we have
		already sold 30,000 dolls.&quot; có thể dịch là &quot;Trong năm qua chúng tôi bán được 30,000 con búp bê.&quot;
		hoặc nhấn mạnh hơn với &quot;Chỉ trong một năm qua chúng tôi đã bán được tới 30,000 con búp bê.&quot;À vâng, rõ ràng là câu gốc không có &quot;up to 30,000
		dolls&quot; hoặc những cấu trúc đại loại thế. Nhưng nếu ngữ cảnh là một ông giám đốc hồ hởi khoe về thành tích
		của công ty, và chữ &quot;already&quot; nằm chễm chệ thế kia, thì chuyển tải sắc thái tự hào ấy bằng vài từ nhấn
		mạnh chắc cũng không quá đâu nhỉ?<hr />Hồi lâu lắm rồi, hồi mình còn là sinh viên y ngây thơ và đầy
		mơ mộng, mình có dịp nọ ngồi ăn chung với một thầy giỏi ngoại ngữ có tiếng trong trường y (và hiển nhiên là một
		cây phiên dịch cự phách). Đang ngồi ăn ngon lành, thầy chỉ dĩa cá đã rỉa hết thịt trước mặt mình rồi hỏi:<ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">Em có biết xương cá tiếng Pháp là gì không?</li></ul>Mình ngơ ra. Rõ ràng là mình biết, rõ ràng là mình có biết.
		Nhưng lâu quá không ôn mình quên mất tiêu rồi.Thầy thấy mình &quot;đứng hình mất 5 giây&quot; nên giải
		cứu:<ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">Là arête đó. Tiếng Anh là fishbone, tiếng Pháp là arête. Không sao không sao.
		</li></ul>Chuyện ấy đến bây giờ mình vẫn nhớ. Từ bữa ấy mình rút ra
		được rằng những người giỏi ngoại ngữ siêu hạng lúc nào cũng tạo điều kiện cho chính bản thân mình ôn tập. Mọi
		lúc, mọi nơi.<hr />Kỹ thuật dịch và chuyện hay ho thì nhiều mà chữ mình viết
		thì có bấy nhiêu thôi.Mình chỉ muốn khuyên các bạn trẻ khi tập tành biên dịch nên
		nhận hết mọi cơ hội mà mình có, dù đó là dịch 1 trang A4 đặc nghẹt chữ đổi lấy 25K ăn xôi gà lạp xưởng. Dịch cẩn
		trọng và có tâm vào, nhìn ngắm bản dịch của bản thân, rút ra những bài học cho riêng mình. Học thêm từ vựng của
		các chuyên ngành khác, học cách diễn đạt sao cho người khác dễ hiểu. Rồi những bước đầu tiên ấy sẽ cho bạn kinh
		nghiệm và điểm cộng trên CV. Rồi một lúc nào đó công lực đã tăng, giá trị chúng ta có thể tạo nên cho bên cần
		dịch cũng tăng lên thì thu nhập cũng theo đó mà cải thiện.Còn bây giờ muốn thử sức mà không biết tìm nguồn việc ở đâu
		hả? Ờ thì gia nhập những nhóm như &quot;Biên - phiên dịch tiếng Anh | Vietnamese translators and
		interpreters&quot; nè, lâu lâu có người đăng tin tuyển dụng thì lăn lê vào mà làm nè.Cơ mà nói gì thì nói, dịch cũng là một công việc lắm nhiêu
		khê.

Bàn về chuyện dịch

Hôm nay mình sẽ chia sẻ một bộ từ vựng về y đức được trích
		từ thông tư số 45/2017/TT-BYT của bộ y tế, cho nên là chuẩn không cần chỉnh luôn nhé. Biết đâu sau này, khi làm
		đề tài khoa học, bạn sẽ phải dùng những từ vựng liên quan đến hội đồng y đức thì sao nè?<ol type="1" class="numbered-list" start="1"><li>Nghiên cứu y sinh học liên quan đến con người (Research involving human participants) là nghiên cứu khoa học
			trong lĩnh vực y sinh học, xã hội học, hành vi, dịch tễ học và các nghiên cứu khoa học khác liên quan đến sức
			khỏe có đối tượng nghiên cứu là con người bị tác động, can thiệp, quan sát hay các tương tác khác do tham gia
			nghiên cứu hoặc có thể bị nhận dạng thông qua việc thu thập, phân tích, sử dụng dữ liệu, vật liệu sinh học của
			cá nhân sử dụng cho nghiên cứu.</li></ol><ol type="1" class="numbered-list" start="2"><li>Đạo đức y sinh học (Bioethics) là các nguyên tắc, chuẩn mực đạo đức cần được xem xét và bảo đảm trong các
			nghiên cứu y sinh học liên quan đến con người.</li></ol><ol type="1" class="numbered-list" start="3"><li>Hội đồng đạo đức trong nghiên cứu y sinh học (Research Ethics Committee, Ethical Review Board, Ethical
			Review Committee, Human Research Ethics Committee, Institutional Review Board, Independent Ethics Committee)
			là tổ chức bao gồm các chuyên gia tư vấn xem xét, đánh giá, thẩm định (sau đây viết tắt là tư vấn đánh giá),
			về khía cạnh khoa học và đạo đức đối với các nghiên cứu y sinh học liên quan đến con người để bảo đảm các
			nghiên cứu này được thực hiện phù hợp với các quy định, hướng dẫn về đạo đức y sinh học của pháp luật Việt
			Nam.</li></ol><ol type="1" class="numbered-list" start="4"><li>Các hướng dẫn đạo đức (Ethical guidelines) là các tài liệu được áp dụng để xem xét, đánh giá việc bảo đảm
			đạo đức trong nghiên cứu y sinh học liên quan đến con người.</li></ol><ol type="1" class="numbered-list" start="5"><li>Đề cương nghiên cứu (Research protocol) là tài liệu hoặc tập hợp các tài liệu mô tả chi tiết về nghiên cứu
			bao gồm kiến thức cơ bản, lý do, mục tiêu, thiết kế, phương pháp, cách tổ chức, tiến hành nghiên cứu, các
			thuyết minh về đạo đức và thống kê trong nghiên cứu và các nội dung, thông tin khác liên quan đến nghiên cứu.
		</li></ol><ol type="1" class="numbered-list" start="6"><li>Nghiên cứu viên (Researcher) là người chịu trách nhiệm thực hiện nghiên cứu tại địa điểm nghiên cứu.</li></ol><ol type="1" class="numbered-list" start="7"><li>Nghiên cứu viên chính (Principal investigator - PI) là nghiên cứu viên chỉ đạo, chịu trách nhiệm trực tiếp
			cho việc hoàn thành nghiên cứu và báo cáo trực tiếp quá trình, kết quả nghiên cứu với nhà tài trợ.</li></ol><ol type="1" class="numbered-list" start="8"><li>Nhà tài trợ (Sponsor) là cá nhân, cơ quan, tổ chức chịu trách nhiệm khởi xướng, quản lý và/hoặc cung cấp
			kinh phí nghiên cứu.</li></ol><ol type="1" class="numbered-list" start="9"><li>Ban Giám sát an toàn và dữ liệu (The Data and Safety Monitoring Board - DSMB) là nhóm chuyên gia độc lập do
			nhà tài trợ thành lập có nhiệm vụ xem xét, đánh giá dữ liệu nghiên cứu tích lũy về sự an toàn của người tham
			gia; việc thực hiện, tiến độ nghiên cứu; hiệu quả của nghiên cứu để tư vấn và đưa ra khuyến nghị cho nhà tài
			trợ về việc tiếp tục, sửa đổi hoặc chấm dứt nghiên cứu.</li></ol><ol type="1" class="numbered-list" start="10"><li>Nghiên cứu đa trung tâm (Multi-site research) là nghiên cứu y sinh học được tiến hành theo một đề cương duy
			nhất ở từ hai địa điểm thu nhận đối tượng nghiên cứu một cách độc lập trở lên, mỗi địa điểm có ít nhất một
			nghiên cứu viên chính thực hiện.</li></ol><ol type="1" class="numbered-list" start="11"><li>Giám sát nghiên cứu (Research monitoring and supervision) là quá trình kiểm tra, theo dõi tiến độ nghiên
			cứu, sự tuân thủ của nghiên cứu viên theo đề cương đã được phê duyệt và những quy định của pháp luật về nghiên
			cứu.</li></ol><ol type="1" class="numbered-list" start="12"><li>Phiếu cung cấp thông tin và chấp thuận tham gia nghiên cứu (Informed Consent form - ICF) là văn bản chứng
			minh sự đồng ý tham gia nghiên cứu của đối tượng nghiên cứu, trong đó mô tả các quyền của người tham gia
			nghiên cứu; truyền đạt các thông tin một cách rõ ràng và tôn trọng đối tượng nghiên cứu bao gồm: tiêu đề của
			nghiên cứu, khung thời gian, các nghiên cứu viên chính, mục đích của nghiên cứu, mô tả quá trình nghiên cứu,
			tác hại và lợi ích có thể có, các phương pháp điều trị thay thế, cam kết bảo mật, các thông tin và dữ liệu
			được thu thập, thời gian lưu trữ các dữ liệu, cách lưu trữ dữ liệu và người có thể truy cập dữ liệu, xung đột
			lợi ích, quyền của người tham gia được rút khỏi nghiên cứu bất cứ lúc nào, công khai việc người tham gia đã
			hiểu về nghiên cứu và đồng ý trước khi ký tên, được viết bằng ngôn ngữ dễ hiểu đối với người tham gia nghiên
			cứu. Đối với người tham gia nghiên cứu bị hạn chế về trình độ học vấn thì phiếu cung cấp thông tin và chấp
			thuận tham gia nghiên cứu cần được cung cấp và giải thích bằng lời nói.</li></ol><ol type="1" class="numbered-list" start="13"><li>Phiếu đồng ý tham gia nghiên cứu (Assent Form - AF) là văn bản chứng minh sự đồng ý tham gia nghiên cứu của
			đối tượng tham gia nghiên cứu là cá nhân không có đủ năng lực để đưa ra sự đồng ý có giá trị pháp lý như trẻ
			em, người có năng lực hành vi dân sự không đầy đủ hoặc người bệnh đang trong tình trạng hạn chế về nhận thức,
			bao gồm các thông tin tương tự phiếu cung cấp thông tin và chấp thuận tham gia nghiên cứu nhưng được viết đơn
			giản, ngắn gọn, dễ hiểu hơn.</li></ol><ol type="1" class="numbered-list" start="14"><li>Tự nguyện (Voluntary) là sự tự do lựa chọn hoặc thực hiện mà không bị mua chuộc, thúc đẩy, ép buộc, cưỡng
			ép, xúi giục, hạn chế, nhắc nhở, đề nghị hoặc bất cứ tác động nào bởi người khác.</li></ol><ol type="1" class="numbered-list" start="15"><li>Sự riêng tư (Privacy) là trạng thái hay tình trạng một mình hoặc tách biệt, không bị ảnh hưởng, không bị
			người khác để ý, do bản thân lựa chọn trong phạm vi quyền hạn của họ; không bị can thiệp hoặc xâm phạm; không
			bị công khai hoặc để lộ ra, được bảo vệ khỏi sự nhận biết ở nơi công cộng.</li></ol><ol type="1" class="numbered-list" start="16"><li>Xung đột lợi ích (Conflict of interest) là tình huống khi nghiên cứu viên hoặc thành viên Hội đồng đạo đức
			có lợi ích cá nhân có nguy cơ đối lập với các nghĩa vụ, trách nhiệm của nghiên cứu viên hoặc thành viên Hội
			đồng đạo đức, có nguy cơ ảnh hưởng đến tính khách quan của nghiên cứu.</li></ol><ol type="1" class="numbered-list" start="17"><li>Dữ liệu cá nhân (Personal data) là dữ liệu liên quan đến người đang sống và có thông tin nhận dạng cá nhân
			liên quan đến nghiên cứu.</li></ol><ol type="1" class="numbered-list" start="18"><li>Lợi ích (Benefit) là kết quả có lợi phát sinh từ nghiên cứu.</li></ol><ol type="1" class="numbered-list" start="19"><li>Nguy cơ (Risk) là xác suất mà một sự kiện hoặc kết quả thuận lợi hay bất lợi xảy ra trong một khoảng thời
			gian xác định của nghiên cứu theo tiếp cận của dịch tễ.</li></ol><ol type="1" class="numbered-list" start="20"><li>Nguy cơ tối thiểu (Minimal risk) là nguy cơ mà xác suất và mức độ gây hại hoặc khó chịu hoặc ảnh hưởng bất
			lợi khác về thể chất, tinh thần hay xã hội dự kiến trong nghiên cứu là không lớn hơn mức độ có thể nhận biết
			được trong đời sống hằng ngày hoặc trong việc thực hiện các thăm khám hay xét nghiệm thường quy.</li></ol><ol type="1" class="numbered-list" start="21"><li>Rủi ro (Potential harm) là xác suất mà một biến cố bất lợi (tác hại tiềm ẩn) gây nên sự khó chịu hoặc có hại
			hoặc chấn thương (thể chất, tinh thần, xã hội) hoặc tổn thất kinh tế xảy ra do tham gia nghiên cứu.</li></ol><ol type="1" class="numbered-list" start="22"><li>Bồi thường (Compensation) là sự bù đắp bằng tiền hoặc các giá trị vật chất, tinh thần của cá nhân, tổ chức
			có trách nhiệm đối với nghiên cứu theo hợp đồng, đề cương nghiên cứu hoặc theo quy định của pháp luật cho các
			đối tượng có liên quan đến nghiên cứu bị thiệt hại do nghiên cứu gây ra.</li></ol><ol type="1" class="numbered-list" start="23"><li>Hoàn trả (Reimburse) là việc người mượn, người sử dụng trả lại một cách đầy đủ và nguyên vẹn số tiền hoặc
			tài liệu, hiện vật liên quan đến nghiên cứu cho người có quyền sở hữu, hưởng thụ theo hợp đồng nghiên cứu hoặc
			theo quy định của pháp luật.</li></ol><ol type="1" class="numbered-list" start="24"><li>Thẩm định theo quy trình đầy đủ (Full review) là việc xem xét nghiên cứu có đủ số thành viên tối thiểu trở
			lên trong cuộc họp của Hội đồng đạo đức tham dự và bỏ phiếu đánh giá.</li></ol><ol type="1" class="numbered-list" start="25"><li>Thẩm định theo quy trình rút gọn (Expedited review) là việc xem xét nghiên cứu chỉ do Chủ tịch Hội đồng đạo
			đức hoặc thành viên có quyền biểu quyết hoặc nhóm thành viên có quyền biểu quyết.</li></ol><ol type="1" class="numbered-list" start="26"><li>Quy trình thực hành chuẩn (Standard Operating Procedure - SOP) là văn bản hướng dẫn chi tiết để đạt được sự
			thống nhất trong việc thực hiện một công việc, nhiệm vụ cụ thể trong nghiên cứu hoặc hoạt động của Hội đồng
			đạo đức.</li></ol><ol type="1" class="numbered-list" start="27"><li>Thử nghiệm lâm sàng (Clinical Trial) là nghiên cứu y sinh học trong đó người tham gia được phân vào một hoặc
			nhiều can thiệp theo kế hoạch đã có từ trước của nghiên cứu viên nhằm đánh giá tác động của các can thiệp đó
			lên sức khỏe con người.</li></ol><ol type="1" class="numbered-list" start="28"><li>Thực hành nghiên cứu lâm sàng tốt (Good Clinical Practice - GCP) là bộ nguyên tắc, tiêu chuẩn cho việc thiết
			kế, tổ chức triển khai, thực hiện, giám sát, kiểm tra, ghi chép, phân tích và báo cáo về nghiên cứu lâm sàng,
			nhằm bảo đảm tính tin cậy, chính xác của dữ liệu và báo cáo kết quả nghiên cứu, bảo vệ quyền, sự an toàn và
			bảo mật thông tin của đối tượng nghiên cứu.</li></ol>

Bộ từ vựng về y đức

Hồi lâu rồi, mình có dịp bôn ba bò lết sang Slovakia tham dự
		Polyglot Gathering 2018 để chia sẻ về một phương pháp luyện nghe tên là &quot;Chiến thuật luyện nghe 3
		phần&quot;, do mình phát triển dựa trên mô hình nghe của Anderson năm 1995.Bữa nay nắng đẹp lung linh, mình rảnh rỗi nhâm nhi cafe sẵn
		tiện viết tóm tắt lại cho mọi người nghía qua thử. Vì là bản phây búc nên nội dung sẽ rất là vé ri tóm lược.Nói ngắn gọn thì Chiến thuật nghe 3 phần là một phương pháp
		giúp người học có thể định vị và gọi tên lỗ hổng trong quá trình nghe. Chúng ta sẽ không còn dừng lại ở việc đau
		đớn nhận ra là mình nghe chưa tốt, mà không biết tại sao lại nghe không hiểu, xong lại hùng hục như trâu mà
		không biết đi về đâu. Khi biết được điểm yếu, người học có thể tự lên chiến thuật cho mình để khắc phục càng sớm
		càng tốt điểm yếu đó để cải thiện khả năng nghe.Chiến thuật nghe 3 phần theo mình nghĩ thì áp dụng cho ai
		cũng được, từ Beginner đến Advanced, áp dụng cho ngôn ngữ nào cũng được, dù mỗi ngôn ngữ có vấn đề riêng của nó.
	Anderson chia quá trình nghe thành 3 giai đoạn có thể chồng
		lấp lên nhau.Giai đoạn 1 là Perception, hiểu nôm na là giai đoạn phân cắt
		âm thanh. Âm thanh được nhận diện và cắt nhỏ ra thành nhiều mảnh (phonemes). Thành phẩm được chuyển sang giai
		đoạn 2 là Parsing, hiểu nôm na là giai đoạn gán nghĩa. Các mảnh âm thanh được nhóm lại thành từ, các từ được
		nhóm lại thành collocations và gán nghĩa. Giai đoạn này liên quan đến hiểu biết về từ vựng của mỗi người. Cần
		nhớ rằng kiến thức về từ vựng có đến 2 &quot;chiều không gian&quot;. Một chiều về số lượng (biết được bao nhiêu
		từ), và một chiều về chất lượng (hiểu rõ từ đó đến đâu). Giai đoạn cuối cùng của quá trình nghe là Utilization,
		là sử dụng tất cả kiến thức mình đã có trước đó, và những suy luận về logic, ngữ cảnh để kết hợp với những thông
		tin thu được ở 2 giai đoạn trước để suy ra được ý nghĩa cuối cùng.Để có thể định vị được điểm yếu, chúng ta cần có Correction.
		Đáp án có thể là bất cứ thứ gì, từ sub trên youtube, transcript của bài phỏng vấn, cho đến việc hỏi lại người
		kia khi đang giao tiếp thông thường. Nếu giả như bạn thích video kia quá mà không có sub bằng thứ tiếng đó, thì
		vào <a href="https://rhinospike.com/">rhinospike.com</a> xin
		nhé.Khi bạn sử dụng bản audio hay video để luyện nghe thì mình
		đề nghị quy trình sau: Nghe 1 lần không Correction. Lần nghe đầu tiên cho chúng ta biết rằng có vấn đề trong 3
		giai đoạn hay không (vẫn chưa biết giai đoạn nào). Nếu có, nghe tiếp 2 lần không Correction, cái này mình gọi là
		cho Perception thêm một cơ hội. Tại sao lại là nghe 3 lần không Correction? Vì nghe 3 lần là Perception lên max
		rồi, không test thêm được nữa. Tiếp theo là mở Correction ra vừa nghe vừa xem, và tự vấn bản thân xem vấn đề nằm
		ở đâu.Vấn đề của mỗi người sẽ thay đổi tùy theo chủ đề. Ví dụ
		người bản xứ mà không có kiến thức chuyên ngành (lỗ hổng Parsing và Utilization) thì vô hội thảo chuyên ngành
		cũng không hiểu gì cho lắm. Cho nên việc tự đánh giá nên cụ thể kèm theo chủ đề. Trình độ advanced thì
		Perception tốt, vấn đề thường nằm ở Parsing hay Utilization. Trong khi người mới học thì thường loay hoay trong
		2 giai đoạn Perception và Parsing.Vấn đề của Perception rất đa dạng, và thay đổi tùy theo ngôn
		ngữ. Ví dụ như nghe tiếng Anh, người ta nhận diện từ bằng âm nhấn, nghe tiếng Pháp, người ta nhận diện từ bằng
		syllable, nghe tiếng Nhật thì nhận diện nhờ vào mora. Mỗi thứ tiếng cũng lại có vấn đề riêng của nó, ví dụ như
		tiếng Anh giọng Mỹ có glottal stop, schwa, rồi nuốt âm kiểu connected speech, vân vân và mây mây. Bạn càng biết
		nhiều về Phonetics thì càng dễ định vị cụ thể vấn đề trong giai đoạn Perception.Làm sao để luyện tập cải thiện giai đoạn Perception? Có 2
		phương pháp đã được nghiên cứu và cho thấy hiệu quả, là Shadowing và Dictation. Việc nghe đi nghe lại cũng có
		hiệu quả, dù không bằng 2 phương pháp trên. Xét về độ hiệu quả thì Shadowing &gt; Dictation &gt; Repetition.Vậy đó, túm lại là bạn càng hiểu rõ điểm yếu của bạn thì bạn
		càng đỡ sợ sảng, càng đỡ sợ sảng thì càng bớt nản.Cho nên, nói dông nói dài mà chỉ có nhiêu đây thôi: tự vấn
		hay tự vẫn.

Chiến thuật luyện nghe 3 phần

Tưởng tượng nhé, bạn đang là bác sĩ bệnh viện công. Một ngày
		nọ có ông khách Mỹ qua Việt Nam du lịch rồi mệt hay đau sao đó, vô bệnh viện của bạn khám bệnh, và bạn là người
		tiếp nhận. Bạn phải làm gì bây giờ? Bài sau đây sẽ hướng dẫn bạn một số câu cơ bản để sử dụng trong giao tiếp
		với bệnh nhân nước ngoài nhé.CHÀO BỆNH NHÂN:<ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">Hello, I’m Dr. Strange. Please sit down. It’s Thanos, isn’t it?</li></ul><ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">Come and sit down. I’m Dr. Strange. Can I just confirm that you are Thanos?
		</li></ul>HỎI VỀ LÝ DO ĐẾN KHÁM<ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">* Opening questions (trong trường hợp chưa biết về chief complaint của bệnh
			nhân):</li></ul><ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">What brings you in today?</li></ul><ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">What problems have you been having?</li></ul><ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">What’s been troubling you?</li></ul><ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">How can I help you? / What can I do for you?</li></ul><ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">Tell me what I can help you with today.</li></ul><ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">* Follow-up question (trong trường hợp đã biết chief complaint của bệnh nhân):
		</li></ul><ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">Tell me more about your headache.</li></ul><ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">I see that you have a backache. Please tell me more about it.</li></ul>TẦM SOÁT THÊM VẤN ĐỀ:<ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">So you’ve been having some headaches and backaches. Is there something else?
		</li></ul><ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">So you’ve been having some headaches and backaches, and you’ve been feeling
			more tired than usual. Did I get that right? … Is there something else you want to talk about?</li></ul>HỎI BỆNH SỬ (phần này rất đa dạng tùy theo triệu chứng, sau
		đây chỉ là một số câu gợi ý chung, và riêng cho phần hỏi bệnh sử về triệu chứng đau):When<ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">Onset</li></ul><ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">When did the pain start / begin?</li></ul><ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">When did the pain first come on?</li></ul><ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">How long have you been having this pain?</li></ul><ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">Onset (Precipitating) factors</li></ul><ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">Does anything bring the pain on?</li></ul><ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">Does the pain come on at any particular time?</li></ul><ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">What usually brings it on?</li></ul><ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">When does the pain usually come on?</li></ul>Character of onset:<ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">Does the pain come on gradually or all of a sudden?</li></ul>Duration:<ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">How long does the pain usually last?</li></ul>Frequency:<ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">How often do you have the pain?</li></ul><ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">How many times have you had the pain?</li></ul>Course:<ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">Is the pain getting better or worse?</li></ul><ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">Does the pain come and go?</li></ul><ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">Is the pain constant, or does it come and go?</li></ul>Where?<ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">Where does it hurt?</li></ul><ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">Show me where it hurts.</li></ul><ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">Please point to where it hurts.</li></ul><ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">Which part of your back is affected?</li></ul><ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">(radiation) Does the pain spread /move /travel anywhere else?</li></ul>Quality?<ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">What is the pain like?</li></ul><ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">What does the pain feel like?</li></ul><ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">Could you describe the pain?</li></ul><ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">What do you mean by ‘weird’ pain?</li></ul>Quantity?<ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">How bad is the pain?</li></ul><ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">On a scale of 1 to 10, with 10 being the worst pain, how would you rate the
			pain?</li></ul><ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">How is the pain affecting your life?</li></ul>Aggravating and Alleviating Factors:<ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">Does anything make the pain better?</li></ul><ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">Does anything make it worse?</li></ul><ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">Does lying down help (relieve) the pain?</li></ul>Associated Factors:<ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">Have you noticed any other problems related to the pain?</li></ul><ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">Have you noticed anything else?</li></ul>Hãy nhớ rằng giao tiếp với bệnh nhân là văn nói, và văn nói
		thì muôn hình vạn trạng nghìn cách diễn đạt, trên đây chỉ nêu ra một số gợi ý để bạn tham khảo.Mình tạm dừng phần 1 ở đây. Trong phần 2 chúng ta sẽ xem qua
		các mẫu câu để hỏi về tiền căn, dị ứng và các thuốc bệnh nhân đang sử dụng nhé. Chúc các bạn học tốt.

Hỏi bệnh bằng tiếng Anh như thế nào (Phần 1)

communication

Trực đêm tiếng Anh là gì nè các bạn ơi?Shift chăng? Cũng được. Nếu mô tả đơn thuần về ca trực thì
		sử dụng &quot;shift&quot; cũng được. Ví dụ &quot;24-hour shifts&quot;.Có 1 tính từ thông dụng hơn để chỉ sự trực, đó là
		&quot;on-call&quot;. Bác sĩ trực thì chúng ta gọi là &quot;on-call physician&quot;. Ví dụ &quot;tối nay tui
		trực&quot; thì nói là &quot;I&#x27;m on call tonight.&quot;Trong đêm trực, nếu có vấn đề gì, điều dưỡng sẽ ngay lập tức
		mở lịch trực (on-call roster) ra xem bác sĩ nào là on-call physician, và ngay lập tức page (nhắn tin vào pager)
		hoặc gọi điện cho bác sĩ ấy.Ở nhiều nơi, nhân viên y tế trong đêm trực không liên lạc
		với nhau bằng cellphone, mà liên lạc với nhau bằng máy nhắn tin (pager hay beeper). Lợi điểm của pager trong
		thời hiện đại này đã được tờ slate phân tích như sau:&quot; Paging networks have more broadcast power than those
		for cellphones, which makes the signals better at penetrating buildings. They also rely on satellites to relay
		messages. As a result, pager messages are broadcast to multiple towers in a given area at the same time. That
		boosts reliability because even if one pager tower stopped working, another could pick up the satellite’s
		signal.The way pager systems work also makes it easy to send group
		messages that are received nearly instantaneously. In a hospital emergency—for example, if a patient had no
		pulse or very low blood pressure—a staffer would need to notify a full team of personnel as quickly as possible.
		Her best option would be to use a pager.&quot; (<a
			href="https://slate.com/technology/2016/02/why-do-doctors-still-use-pagers.html">https://slate.com/.../why-do-doctors-still-use-pagers.html</a>)
	Trước đêm trực và sau đêm trực sẽ có giao ban (handoff). Bác
		sĩ và điều dưỡng trong ca trước sẽ bàn giao (sign out) những công việc còn tồn đọng lại cho ca sau. Bác sĩ điều
		trị cũng có thể bàn giao công việc (holdover) cho bác sĩ trực nếu cần.Đôi khi trong kíp trực có một ai đó vì lý do bất khả kháng
		không thể trực được trong một khoảng thời gian ngắn, những người còn lại trong kíp trực sẽ &quot;gồng&quot;,
		trực choàng cho người đó. Như vậy gọi là &quot;cross-coverage&quot;.